Niebieska Karta to procedura mająca na celu zapewnienie wsparcia oraz bezpieczeństwa osobie, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Mowa tutaj zarówno o agresji fizycznej, psychicznej, seksualnej, ekonomicznej, jak i naruszeniu wolności lub godności oraz przyczynianiu się do cierpienia. Wszczynając procedurę Niebieskiej Karty, ofiara przemocy może liczyć na różne formy wsparcia oraz pomocy. Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy niesłusznie wszczęto postępowanie. Co należy wówczas zrobić?
Czym jest Niebieska Karta?
Niebieska Karta to procedura, której głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie bądź osobom, które doświadczają przemocy w rodzinie. Stanowi ona dowód dla organów ścigania, iż w danym środowisku rodzinnym dochodzi do aktów przemocy, ponadto służy do dokumentowania faktów związanych z agresywnymi zachowaniami. Dodatkowo może stanowić dowód w postępowaniu sądowym. Procedura Niebieskiej Karty stanowi ogół czynności, które są podejmowane oraz realizowane w związku z uzasadnionym podejrzeniem występowania przemocy w rodzinie przez przedstawicieli:
- jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (GOPS/MOPS);
- gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
- policji;
- oświaty;
- ochrony zdrowia.
W związku z powyższym, osobami uprawnionymi do wszczęcia procedury Niebieskiej Karty są m.in.: policjant, pracownik socjalny, lekarz, ratownik medyczny, pielęgniarka, pedagog szkolny, nauczyciel czy dyrektor szkoły.
Co ważne, wszczęcie procedury Niebieskiej Karty nie jest jednoznaczne ze złożeniem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Jest ona narzędziem informującym organy ścigania, że w danej rodzinie dochodzi do aktów przemocy. Tak więc, samo założenie Niebieskiej Karty nie będzie skutkowało wszczęciem postępowania, jednak organy, które wdrażają procedurę, mogą zawiadomić policję o możliwości popełnienia przestępstwa. Dodatkowo możliwe jest także zawiadomienie sądu rodzinnego o konieczności podjęcia interwencji względem dzieci. Po uzyskaniu takiej informacji sąd wszczyna postępowanie z urzędu i informuje o zaistniałej sytuacji rodziców lub opiekunów dziecka.
Po założeniu Niebieskiej Karty dzielnicowy ma obowiązek skontaktować się z rodziną i dokonać rozpoznania sytuacji w danym środowisku oraz systematycznego monitorowania i udzielania pomocy w trakcie wizyt. Co ważne, podejmowanie interwencji na podstawie Niebieskiej Karty nie wymaga zgody ofiary przemocy.
Jak założyć Niebieską Kartę?
Zakładanie Niebieskiej Karty składa się z kilku etapów. Pierwszym z nich jest wypełnienie formularza „Niebieska Karta A” w obecności osoby, która jest dotknięta przemocą w rodzinie. Ta procedura odbywa się najczęściej podczas pierwszych interwencji policji. Jeżeli ofiara przemocy jest nieobecna podczas zakładania Niebieskiej Karty, wówczas formularz należy wypełnić niezwłocznie po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu. Z kolei jeśli jest to niewykonalne, wtedy uzupełnienie dokumentów odbywa się bez jej obecności. W dalszej kolejności wypełniony formularz jest przekazywany do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego. Jego zadaniem jest zorganizowanie spotkania z ofiarą przemocy. Osoba ta otrzymuje wówczas „Niebieską Kartę B”, która jest zbiorem najważniejszych informacji. Zawiera szczegółowy opis definicji przemocy, jej rodzaje, najczęstsze formy, a także dane teleadresowe instytucji, które udzielą natychmiastowej pomocy. Dodatkowo informuje o obowiązkach policji związanych z ochroną poszkodowanych.
Kolejny etap to wypełnienie formularza „Niebieska Karta C”. Jest to dokonywane przez członków zespołu interdyscyplinarnego, którzy szczegółowo analizują sytuację rodziny. W dalszej kolejności wypełniają oni formularz „Niebieska Karta D” w obecności osoby dotkniętej przemocą. W ramach prowadzonej procedury, członkowie zespołu interdyscyplinarnego udzielają pomocy ofierze przemocy oraz podejmują działania w celu zaprzestania tego rodzaju zachowań.
Jak sprawdzić, czy Niebieska Karta jest założona?
Nie ma możliwości, aby sprawdzić, czy Niebieska Karta została założona, natomiast jeżeli została wszczęta procedura, wówczas rodzina otrzyma Niebieską Kartę B, która stanowi potwierdzenie rozpoczęcia procesu związanego z ochroną osób dotkniętych przemocą. Dodatkowo członkowie rodziny zostaną poproszeni o spotkanie z Grupą Roboczą w sprawie domniemanej przemocy.
Jak się bronić w przypadku niesłusznie założonej Niebieskiej Karty?
Zdarzają się sytuacje, w których współmałżonek bezpodstawnie zakłada Niebieską Kartę lub sam jest agresorem i próbuje przenieść winę na inną osobę. Dodatkowo cała procedura jest dość często nadużywana, np. jedna ze stron zgłasza agresywne zachowanie w akcie zemsty lub w złości. Chcąc skutecznie się bronić, kluczowe jest zgromadzenie dowodów np. nagrań, ponadto pomocne będą także zeznania świadków np. sąsiadów czy znajomych rodziny, którzy potwierdzą, że w danym środowisku nie dochodzi do aktów przemocy. Ważną kwestią jest także skorzystanie z pomocy profesjonalisty np. adwokata ze Szczecina – Łukasza Węgłowskiego, który dokładnie wytłumaczy całą procedurę oraz udzieli fachowej porady i pomocy.
Jakie są konsekwencje założenia Niebieskiej Karty?
Założenie Niebieskiej Karty to przede wszystkim zapewnienie różnych form wsparcia osobie dotkniętej przemocą w ramach indywidualnego planu pomocy. Mowa tutaj o pomocy psychologicznej, prawnej czy medycznej, ponadto służby będą zobowiązane do monitorowania sytuacji w środowisku domowym. Należy jednak pamiętać, że procedura Niebieskiej Karty nie jest równoznaczna z wszczęciem postępowania dotyczącego popełnienia przestępstwa. Niemniej jednak stanowi ona istotny dowód w postępowaniu sądowym, np. podczas sprawy rozwodowej z orzeczeniem o winie.
Założenie Niebieskiej Karty niesie za sobą szereg konsekwencji, należy jednak pamiętać, że nie jest to zawiadomienie składane na policji, które będzie podstawą do wszczęcia postępowania. Co ważne, w sytuacji, kiedy cała procedura jest niesłusznie rozpoczęta, wówczas organy zakończą jej kontynuowanie po stwierdzeniu braku podstaw.
